Różyca trzody chlewnej jest bakteryjną chorobą ogólnoustrojową charakteryzującą się pojawieniem się na skórze romboidalnych zmian, a w formie przewlekłej zapaleniem stawów.
Ta częsta choroba jest wywoływana przez bakterię Erysipelothrix rhusiopathiae (włoskowiec różycy), obecną w większości ferm. Szacuje się, że ta choroba świń nawet 20% zdrowych świń jest jej nosicielami w migdałkach. Bakteria jest eliminowana ze śliną i odchodami, więc poziom skażenia środowiska jest stały ale niski. Może być ona znaleziona u wielu innych gatunków, włączając w to ptactwo (zwłaszcza indyki) i owce. Poza organizmem świni może przeżyć kilka tygodni, głównie w podłożu, gdzie w ściółce znajduje się piasek. Zakażone odchody są najprawdopodobniej głównym źródłem infekcji, głównie u tuczników.
Choroba nie jest zbyt powszechna u świń między 8 a 12 tygodniem ze względu na obecność przeciwciał matczynych przyswojonych wraz z siarą. Bardziej podatne na chorobę są tuczniki i nie szczepione lochy i knury.
Włoskowiec atakuje układ krwionośny różnymi drogami, włączając w to uszkodzenia skóry i ścianę układu pokarmowego, prowadząc do septicemii. Okres inkubacji wynosi od 24 do 48 godzin. Choroba ma charakter sporadyczny i częściej występuje w ciepłą pogodę (lato). Włoskowiec różycy bardzo dobrze przeżywa w środowisku, a w ściółce bądź na wybiegach ma się doskonale. Potrafi przetrwać naprawdę bardzo długo. Ważna jest higiena, prawidłowe czyszczenie, mycie i dezynfekcja pomieszczeń, w których przebywają świnie. Jest to szalenie ważne m.in. dlatego, że choroba ta występuje we wszystkich grupach wiekowych świń, a nie – jak to się przyjęło uważać – wyłącznie u tuczników.
Różyca trzody chlewnej – objawy
Knury
- Wysoka gorączka;
- Nasienie jest podatne na zakażenie w każdym etapie jego wytwarzania, przez 5 do 6 tygodni.
Lochy
Choroba nieostra i ostra
- Śmierć, zakażenie uogólnione.
- Wysoka gorączka.
- Zwierzęta mogą wyglądać normalnie.
- Ronienia.
- Zmumifikowane prosięta.
- Charakterystyczne zmiany skórne, wyniesione ponad powierzchnie na 10 do 50 mm, o romboidalnym kształcie, występujące na całym ciele. Mogą mieć kolor od różowego do czarnego.
- Świnie nie chcą wstawać, mają sztywność kończyn, co wskazuje na zapalenie stawów.
- Częsta jest nagła śmierć spowodowana ostrą septicemią lub niewydolnością serca.
Choroba podostra
- Spadek apetytu.
- Problemy rozrodcze.
- Charakterystyczne zmiany skórne.
- Wahania temperatury.
- Choroba może mieć przebieg łagodny i przejść niezauważona.
- Niektóre prosięta po infekcji podostrej zamierają w macicy i zostają zmumifikowane.
Choroba, postać przewlekła
- Może, ale nie musi występować po chorobie podostrej.
- Atakuje stawy, powodując kulawiznę lub przewlekłe zapalenie stawów, ich opuchliznę, co może być przyczyną konfiskat w ubojni.
- Mogą zostać zaatakowane zastawki serca, co prowadzi do zwiększenia jego wielkości, a ostatecznie jego niewydolności.
Prosięta ssące
- u prosiąt rzadko występuje
Tuczniki
Choroba ostra:
- Nagła śmierć.
- Wysoka gorączka.
- Charakterystyczne zmiany skórne, o romboidalnym kształcie, występujące na całym ciele. Mogą mieć kolor od różowego do czarnego.
Choroba podostra:
- Najczęstsza postać choroby.
- Mogą pojawić się zmiany skórne, ale świnie mimo gorączki nie zachowują się jakby były chore.
- Może dotknąć stawów powodując opuchlizny i kulawizny.
Choroba przewlekła
Chronic disease
- Opuchnięte stawy.
- Kulawizna.
Przyczyny/Czynniki sprzyjające różycy trzody chlewnej
- Przemieszczanie prosiąt.
- Wilgotne, gorące lato.
- Żywienie na mokro, głównie przy stosowaniu produktów pochodzenia mlecznego. Mogą być one istotnym źródłem zakażenia, ponieważ włoskowiec może się w nich namnażać.
- Obiekty, które nie stosuje systemu całe puste- całe pełne i nie są dezynfekowane.
- Skażona może być również systemy dostarczające wodę do picia.
- Ściółka ze słomy.
- Świnie mają dostęp do zanieczyszczonej gleby.
Diagnostyka różycy trzody chlewnej
- Objawy kliniczne, zwłaszcza romboidalne zmiany skórne.
- Posiew.
- PCR.
- Badania serologiczne wskazują jedynie na ekspozycję na włoskowca, a nie chorobę.
Kontrola/Zapobieganie różycy trzody chlewnej
- Patogen jest bardzo wrażliwy na penicylinę.
- W indywidualnych przypadkach wybuchów choroby u tuczników kojce powinny być opróżnione i zdezynfekowane między partiami świń.
- W przypadku ciągłych ognisk choroby na tuczu konieczne może być zaszczepienie zwierząt w wieku 8 tygodni i ponownie podać szczepionkę między 10 a 12 tygodniem życia. Zwykle świnie nie są szczepione przed 8 tygodniem ze względu na fakt, że wysokie miano przeciwciał matczynych może redukować odpowiedź poszczepienną.
- Szczepienie loszek remontowych.
- Szczepienie stada podstawowego (też knurów) co pół roku.
