Wirus PRRS – co to jest?
Zespół rozrodczo-oddechowy świń (PRRS) jest infekcją wirusową z największym wpływem na rentowność hodowli w Ameryce Północnej i w wielu krajach Europy. Wirus powoduje problemy rozrodcze i atakuje układ oddechowy. Zespół rozrodczo-oddechowy świń (PRRS) wywołany jest przez arteriwirus. Wirus jest klasyfikowany w dwóch typach: Północnoamerykańskim i Europejskim (lub Lelystad). Wirus jest bardzo podatny na działanie środowiska i środków dezynfekujących i charakteryzuje się dużą zdolnością mutacji. Wirus ma przede wszystkim powinowactwo do makrofagów pęcherzyków płucnych. Makrofagi są częścią systemu immunologicznego fagocytowania i eliminowania inwazji bakterii i wirusów. Wirus mnoży się wewnątrz makrofagów produkując nowe wirusy, a komórki gospodarza w tym procesie umierają. Niszczy do 40% makrofagów, przez co eliminuje większość mechanizmów obronnych zwierząt i umożliwia bakteriom i innym wirusom proliferację i uszkodzenie układu oddechowego. Wirus może przekroczyć barierę łożyskową i zarażać płody od 70 dnia ciąży, powodując ronienia w trzecim trymestrze ciąży, obecność mumifikatów lub rodzenie martwych i słabych prosiąt. Gdy wirus wkroczy na fermę, pozostaje w niej i jest ciągle aktywny.
Po pierwszym wprowadzeniu wirusa infekcja wszystkich zwierząt hodowlanych może potrwać do roku, zwłaszcza w dużych gospodarstwach. Choć wirus zdaje się rozprzestrzeniać szybko, pozytywna serokonwersja co najmniej 90% macior może trwać od 4 do 5 miesięcy. Zwierzęta dorosłe wydalają wirus przez krótsze okresy (14 dni) niż prosięta i tuczniki, które wysiewają wirusa przez średnio 1 do 2 miesięcy (u niektórych zwierząt ponad 5 miesięcy).
Sytuacja kliniczna może się znacznie różnić między fermami z powodu ogromnej ilości zróżnicowanych szczepów. Pomimo sekwencjonowania wirusów, niemożliwe jest przewidywanie wirulencji, prezentacji klinicznej lub odporności krzyżowej między każdym zidentyfikowanym szczepem. Najnowsze badania wykazały, że niektóre rasy świń ( genetyka) są bardziej odporne na wirusa. Wiele nowoczesnych gospodarstw stosuje wysoki poziom bioasekuracji, jako najlepsze narzędzie zapobiegające PRRS. Fermy korzystają z najnowszych dostępnych preparatów oraz technologii. Kwas podchlorawy jest jedną z najlepszych i aktualnie dostępnych substancji aktywnych. Wirus może być przenoszony z nasieniem.
Przewlekła obecność wirusa na fermie może wyglądać bardzo zróżnicowanie. Objawy kliniczne są zwykle zbliżone do objawów ostrego wybuchu choroby, ale dotyka tylko niewielkiego odsetka zwierząt, zwłaszcza loszek. Postać przewlekła dotyka zwierząt w każdym wieku, ale z mniejszym nasileniem.
Objawy Wirusa PRRS
Objawy są bardzo zróżnicowane, w zależności od szczepu. Szczepy północnoamerykańskie wywołują cięższe objawy choroby.
Ostra choroba
Wirus PRRS u loch
- Krótkie okresy spadku apetytu.
- Gorączka.
- Ronienia, zwłaszcza pod koniec ciąży ( trzeci trymestr). Często jest to pierwszy zauważany na fermie objaw.
- Można zaobserwować przejściowe zasinienie uszu ( choroba niebieskiego ucha).
- Niektóre lochy rodzą przed terminem.
- Wzrost częstości powrotów rui 21 do 35 dni po kryciu.
- Dłuższe okresy anestrus i opóźnienie pojawienia się rui po odsadzeniu.
- Kaszel i inne objawy oddechowe.
- Agalactia i mastitis.
- Porody 2-3 dni przed czasem.
- Obecność zmumifikowanych płodów.
- Zwiększenie liczby prosiąt martwo urodzonych.
- Prosięta rodzą się słabe.
Wirus PRRS u prosiąt ssących
- Biegunka.
- Słaba żywotność.
- Wzrost częstości zakażeń Streptococcus suis i występowania choroby Glässera.
Wirus PRRS u knurów
- Spadek apetytu.
- Wzrost temperatury ciała.
- Apatia.
- Spadek libido.
- Spadek płodności.
- Mało liczne mioty.
- Spadek produkcji nasienia.
Wirus PRRS po odsadzeniu i tucz
- Nieznaczny spadek apetytu.
- Wzrost przypadków występowania chorób, które wcześniej były pod kontrolą (Salmonella, enzootyczne zapalenie płuc, App, PCVAD, Streptococcus suis).
- Kaszel o średnim nasileniu.
- Podatność na zakażenia układu oddechowego (Mycolasma, grypa), która skutkuje pojawieniem się ostrych objawów oddechowych.
- Kichanie.
- Na niektórych fermach może nie być żadnych objawów.
- Spadek dziennych przyrostów.
- Wzrost śmiertelności.
Choroba przewlekła
Wirus PRRS u loch
- Obecność ronień na niskim poziomie (2-5%).
- Nieliczne lochy mogą mieć zasiniałe uszy.
- Niektóre lochy mogą rodzić za wcześnie.
- Wzrost częstości powrotów rui 21-35 dni po kryciu.
- Przedłużony okres anestrus i późne powroty rui po odsadzeniu.
- Agalactia i mastitis.
- Obecność zmumifikowanych płodów.
- Wysoki odsetek prosiąt martwo urodzonych.
- Niektóre prosięta rodzą się martwe.
Wirus PRRS a prosięta
- Mało żywotne.
- Wzrost częstości zakażeń Streptococcus suis i występowania choroby Glässera.
Wirus PRRS u knurów
- Spadek libido.
- Spadek płodności.
- Mało liczne mioty.
Po odsadzeniu i tucz
- Wzrost przypadków występowania chorób, które wcześniej były pod kontrolą (Salmonella, enzootyczne zapalenie płuc, App, PCVAD, Streptococcus suis).
- Kaszel o średnim nasileniu.
- Podatność na zakażenia układu oddechowego (Mycoplasma, grypa), która skutkuje pojawieniem się ostrych objawów oddechowych.
- Kichanie.
- Na niektórych fermach nie obserwuje się objawów.
- Spadek dziennych przyrostów.
- Zwiększona śmiertelność.
Przyczyny, czynniki sprzyjające Wirusowi PRRS
Typowe sposoby rozprzestrzeniania :
- Przemieszczanie zakażonych zwierząt.
- Transmisja z powietrzem.
- Transmisja mechaniczna, wraz z igłami.
- Zanieczyszczone obuwie i ubranie.
- Samochody, zwłaszcza zimą.
- Transmisja z nasieniem.
- PRRS może być wprowadzony na każdy typ fermy, z wysokim bądź niskim statusem zdrowia, z systemem ekstensywnym, jak i intensywnym, każdej wielkości.
- Wydzielina z nosa, krew, ślina, kał i mocz.
Diagnostyka Wirusa PRRS
Opiera się na objawach klinicznych, badaniach sekcyjnych oraz wykrywania obecności wirusa metodą PCR. Ponadto istnieje kilka testów, ale ELISA jest standardowy. Obecnie w celu monitorowania gospodarstw wykorzystuje się badanie płynu ustnego. Sekwencjonowanie wirusów może być wykorzystywane wyłącznie do celów epidemiologicznych w celu zbadania obecności nowego szczepu i jego prawdopodobnego pochodzenia.
Kontrola, zapobieganie Wirusowi PRRS
- Obecnie nie ma żadnego skutecznego leczenia tego zakażenia wirusowego. W zapobieganiu introdukcji wirusa nadal kluczową rolę odgrywa bioasekuracja.
- Zwierzęta przeznaczone do remontu stada powinny pochodzić z PRRSV- ujemnych stad.
- Nasienie powinno być pozyskiwane ze stad z potwierdzonym ujemnym statusem na obecność PRRSV.
- Celem w rozrodzie jest ustabilizowanie loch i możliwa eradykacja wirusa poprzez odpowiednie zarządzanie remontem stada.
- Choroba wybucha pierwszy raz w sektorze rozrodczym, może być on zdepopulowany, wyczyszczony, zdezynfekowany i ponownie zasiedlony zwierzętami wolnymi od wirusa PRRS. Jeśli, ze względu na wysokie koszty, nie jest to możliwe, należy postępować zgodnie z poniższym schematem:
- Wprowadzić loszki remontowe w różnym wieku.
- Ujednolicić status zdrowotny sektora poprzez ekspozycję wszystkich świń na dany wirus terenowy lub żywą szczepionkę.
- Zamknąć fermę na co najmniej 200 dni.
- Wszystkie urodzone prosięta muszą opuścić sektor w momencie odsadzenia. To oznacza, że w sektorze nie można utrzymywać zwierząt przeznaczonych na tucz. Dzięki temu można uniknąć obecności podatnych na zakażenie zwierząt, które mogą wysiewać wirusa.
- Zarządzanie tucznikami powinno uwzględniać odpowiednią opiekę i środowisko podczas ostrej fazy choroby. Można zastosować antybiotyki, które zapobiegną rozwojowi bakteryjnych infekcji wtórnych.
- Stosowanie szczepionek jest powszechne u loch i w tuczarniach.
- Szczepionki zabite nie są skuteczne, wobec tego zaleca się stosowanie szczepionek żywych.
- Stosowanie filtrów powietrza również jest zalecane, zwłaszcza w stadach knurów.
