Niegardów 26, 32-104 Koniusza, MP, PL

Formy występowania pierwiastków. Które badać?

W analizie wody na potrzeby rolnictwa, ogrodnictwa i sadownictwa ważne jest zrozumienie, w jakich formach występują pierwiastki w próbce. Różnice te mają znaczenie zarówno w kontekście dostępności składników odżywczych dla roślin, jak i w ocenie potencjalnego wpływu wody na infrastrukturę nawadniającą.

Pierwiastki w wodzie mogą występować w trzech formach:

Forma rozpuszczona

Pierwiastki w tej formie są całkowicie rozpuszczone w wodzie i występują w postaci jonów lub rozpuszczalnych związków chemicznych. Są one:

  • Bezpośrednio dostępne dla roślin w procesie fertygacji,
  • Kluczowe w ocenie jakości wody używanej do sporządzania pożywek.

Forma związana z cząstkami nierozpuszczonymi

Pierwiastki w tej formie są związane z zawiesinami i osadami, które mogą z czasem przechodzić do formy rozpuszczonej w glebie. Mogą mieć istotne znaczenie, gdy woda jest wykorzystywana do nawadniania gleby.

Forma ogólna (całkowita)

Jest to suma zawartości form rozpuszczonych i związanych z cząstkami nierozpuszczonymi. Analiza tej formy pozwala na pełniejszą ocenę całkowitej ilości pierwiastków w wodzie.

Które formy analizować?

Dla większości pierwiastków, takich jak wapń (Ca), magnez (Mg), potas (K), sód (Na), azot (N) czy fosfor (P), kluczowe znaczenie ma forma rozpuszczona, ponieważ odzwierciedla ona ich bezpośrednią dostępność dla roślin. Różnice między formą rozpuszczoną a ogólną dla tych pierwiastków są zazwyczaj niewielkie, co sprawia, że analiza formy ogólnej nie jest konieczna.

Forma rozpuszczona pierwiastków jest kluczowa w analizie wody dla rolnictwa, szczególnie w kontekście odżywiania roślin i jakości wody. Pierwiastki w tej formie, takie jak azot, fosfor, potas, wapń czy magnez, są bezpośrednio dostępne dla roślin i decydują o efektywności nawożenia. W fertygacji analiza formy rozpuszczonej pozwala na precyzyjne sporządzanie pożywek i kontrolowanie proporcji składników odżywczych, minimalizując ryzyko niedoborów lub nadmiarów.

Analiza ta jest również niezbędna do oceny jakości wody. Nadmiar składników rozpuszczonych, takich jak sód czy chlorki, może być toksyczny dla roślin, powodując stres osmotyczny.

Dla pierwiastków takich jak żelazo (Fe) i mangan (Mn), oprócz formy rozpuszczonej, warto uwzględnić także formę ogólną. Są one szczególnie problematyczne, ponieważ mogą ulegać procesom utleniania. W momencie pobierania próbki, np. ze studni, ich obecność w wodzie może być niewidoczna – występują w postaci rozpuszczonej. Jednak po kontakcie z tlenem atmosferycznym zaczynają ulegać utlenianiu, co prowadzi do powstawania osadów i zawiesin o charakterystycznej rudawej barwie.

Te osady i zawiesiny mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie instalacji do nawadniania i fertygacji, zatykając dysze i przewody. Z tego powodu analiza zarówno formy rozpuszczonej, jak i ogólnej żelaza i manganu pozwala dokładniej ocenić ich potencjalny wpływ na systemy irygacyjne, nawa oraz jakość wody w praktyce rolniczej.

Pozostałe pierwiastki, takie jak wapń (Ca) czy magnez (Mg), również mogą tworzyć osady, ale z reguły są one związane z wytrącaniem się węglanów lub siarczanów, co jest mniej dynamicznym procesem niż utlenianie żelaza i manganu. Dla tych pierwiastków analiza formy rozpuszczonej jest zwykle wystarczająca w kontekście wykorzystania jej w rolnictwie, ogrodnictwie czy sadownictwie.

Spis treści